نقشۀ تاریخ


گیخاتو


نقشه تاریخ ایران و جهان

بعد از مرگ ارغون برادرش گیخاتو جانشین او شد. او خواجه صدرالدین احمد خالدی زنجانی را به سمت وزارت خود برگزید. در سال ۶۹۰ هجری عده‌ای از ترکمانان و یونانیان بلاد روم سر به شورش برداشتند و گیخاتو شورشیان را سرکوب کرد. به دلیل زیاده‌روی‌های ایلخان و خواجه صدرالدین وزیر، کار به‌جایی رسید که خزانه به‌کلی تهی شد. خواجه صدرالدین برای رفع این بحران به صلاحدید یکی از دوستان خود تصمیم گرفت، مانند کشور چین به‌جای معامله با سیم و زر از پول کاغذی استفاده کنند. به این سبب در سال ۶۶۹ ه. ق. پولی به نام جاو که شباهت زیادی به اسکناس امروزی داشت در قلمرو ایلخان منتشر کرد، لیکن اکثر اهالی شهرهای بزرگ ایران از قبول آن خودداری کردند. گیخاتو ناچار فرمانی مبنی بر لغو جاو صادر کرد. او در اواخر سال‌های سلطنت خود با سرکشی و شورش بایدو نوهٔ هولاکو روبرو شد و در سال ۶۹۴ به دست امیر طغاجار که یکی از سران سپاه گیخاتو و در باطن، طالب سلطنت بایدو بود در مغان کشته شد.

گیخاتو معاصر است با ملک رکن‌الدین پسر ملک شمس‌الدین (۶۷۷ – ۷۰۵ ه.ق.) از آل کرت و نظام‌الدین حسن پسر جلال‌الدین طیب شاه (۶۸۸ – ۷۲۵ ه.ق.) از ملوک شبانکاره و جلال‌الدین سیور غتمش پسر قطب‌الدین (۶۸۱ – ۶۹۱ ه.ق.) از قراختائیان کرمان و امیر مبارزالدین محمد ابن غیاث‌الدین حاجی (۶۶۰ -۷۲۳ ه.ق.) از آل مظفر و افراسیاب پسر یوسف شاه (۶۸۸ – ۶۹۵ ه.ق.) از اتابکان لر بزرگ و حسام‌الدین عمر پسر جمال‌الدین (۶۹۳ – ۶۹۵ ه.ق.) از اتابکان لر کوچک. مهم‌ترین حوادثی که در دوران سلطنت گیخاتو و معاصران ایرانی او سایر کشورهای جهان آن روز به وقوع پیوست، چنین است:

مطالب تاریخی بیشتر >  شاهپور دوم

آسیا

چین: در چین سلسله یوان مغول سلطنت می‌کرد. (۱۲۷۹ – ۱۳۶۸ م.)

دهلی: فرمانروای سلسله خلجی در این زمان فیروز شاه خلجی است. (۱۲۹۰ – ۱۲۹۵ م.). زمانی که معزالدین کیقباد آخرین فرد از سلاطین مملوک، مبتلا به فلج گردید. سلطنت به پسرش که کودکی خردسال بود رسید و فیروزشاه به نیابت سلطنت او انتخاب گردید، لیکن طولی نکشید که خود زمام امور را به دست گرفت.

یمن: فرمانروای رسولیان یمن در این زمان عمر الاشرف است. (۶۹۴ ه.ق.) (۱۲۹۵ م.)

آفریقا

تونس: در تونس بنی حفص حکومت داشتند و در این زمان ابوعبدالله محمد ثانی زمام امور را دست داشت. (۶۹۴ ه.ق.) (۱۲۹۵ م.)

مصر: فرمانروای ممالیک بحری مصر در این زمان ناصرالدین محمد است. (۶۹۳ ه.ق.) (۱۲۹۳ م.) و جانشین وی زین‌الدین کتبغا است. (۶۹۴ ه.ق.)

آلمان: پادشاه آلمان در این زمان آدولف ناسوئی است. (۱۲۹۲ – ۱۲۹۸ م.) اسکاتلند: پادشاه اسکاتلند در این زمان جان دو بیلیل است. (۱۲۹۲ – ۱۲۹۶ م.)

انگلستان: پادشاه انگلستان ادوارد اول بود. (۱۲۷۲ – ۱۳۰۷ م.) وی درصدد برنیامد که در قاره اروپا جنگ را با خاندان کاپه از سر گیرد. چون در سال ۱۲۹۴ م. فیلیپ لوبل به وی حمله آورد، ادوارد به‌سرعت با او از در صلح درآمد و دختر پادشاه فرانسه را برای پسر ارشد خود خواستگاری کرد.

بوهم: شاه بوهم ونسلاوس دوم بود. (۱۲۷۸ -۱۳۰۵ م.)

نقشه تاریخ ایران و جهان