مؤسس سلسله: تیمور گورکانی
تیمور در سال ۷۸۱ هجری خوارزم را ضمیمه متصرفات خود کرد. در سال ۷۸۲ هجری برای تصرف ایران، ابتدا یکی از پسران خود را به خراسان که در آن زمان تحت تصرف ملوک آل کرت بود، فرستاد و چندی بعد با جمعی از سپاهیان به‌جانب آن ناحیه شتافت و کلیه امرای خراسان را به اطاعت خود درآورد. از سال ۷۸۸ – ۷۹۰ هجری یورش سه ساله تیمور آغاز شد. در این یورش تبریز و شیروان و گرجستان را تسخیر کرد و پس از غلبه بر تغتمش خان، امیر دشت قپچاق، دیار بکر را از قرا محمد گرفت و به کردستان بازگشت. سپس برای سرکوبی زین العابدین مظفری عازم شیراز شد و در اصفهان کشت و کشتار وحشتناکی به راه انداخت. پس از فتح اصفهان و شیراز به سمرقند مراجعت کرد. پس از چندی دوباره به خیال حمله به ایران و سرکوبی شورشیان افتاد که این حمله به یورش پنج ساله معروف است. در این یورش که در سالهای ۷۹۴ – ۷۹۹ هجری روی داد، پس از سرکوبی عزالدین که یکی از امرای لرستان بود، برای سرکوبی شاه منصور مظفری عازم شیراز شد و پس از غلبه بر وی برای سرکوبی سلطان احمد جلایر رهسپار عراق شد. بعد از تصرف بغداد در صدد سرکوبی تغتمش خان برآمد و او را در نزدیکی رودخانه ولگا به‌کلی از پای درآورد. در سال ۶۹۷ هجری پس از تصرف نواحی جنوب روسیه، مسکو را به‌کلی ویران کرد. پس از مراجعت به سمرقند در سال ۸۰۰ هجری عازم تسخیر هندوستان شد. پس از پیروزی بر سلطان محمود خلجی و تصرف دهلی به سمرقند بازگشت و برای سرکوبی سلطان احمد جلایر و قرا یوسف امر به جمع‌آوری سپاه داد. از سال ۸۰۳ – ۸۰۷ هجری یورش هفت ساله او شروع شد. در این حمله، بغداد و نقاط دیگر عراق را تصرف کرد. در سال ۸۰۲ هجری به دلیل سرپیچی الملک‌الناصر پادشاه مصر، حلب و دمشق را از تصرف پادشاه مصر بدر آورد. پس از فراغت از امور متصرفات خود، آماده جنگ با ایلدرم بایزید پادشاه عثمانی شد. در سال ۸۰۵ هجری پس از غلبه بر سلطان عثمانی به سمرقند برگشت و در صدد فتح چین بود که مرگ امانش نداد و در سال ۸۰۷ هجری در نزدیکی شهر اترار درگذشت. امیر تیمور معاصر است با ملک معزالدین پسر غیاث‌الدین (۷۲۲- ۷۷۱ ه.ق.) و ملک غیاث‌الدین دوم پسر معزالدین (۷۷۱-۷۸۳ ه.ق.) از آل کرت و شاه محمود پسر امیر مبارزالدین محمد (۷۶۰- ۷۷۷ ه.ق.) و سلطان عمادالدین احمد پسر مبارزالدین محمد (۷۶۰ – ۷۹۵ ه.ق.) و شاه نصرت الدین یحیی پسر امیر مبارزالدین محمد (۷۶۰- ۷۹۵ ه.ق.) و شاه شجاع پسر امیر مبارزالدین محمد (۷۶۰ – ۷۸۶ ه.ق.) و سلطان زین العابدین پسر شاه شجاع (۷۸۶ – ۷۹۰ ه.ق.) و شاه منصور پسر شاه مظفر ابن امیر مبارز الدین محمد (۷۹۰ – ۷۹۵ ه.ق.) از آل مظفر و پشنگ ابن سلغر شاه پسر اتابک احمد (۷۵۷-۷۹۲ ه.ق.) و پیراحمد پسر اتابک پشنگ (۷۹۲-۷۹۸ ه.ق.) از اتابکان لر بزرگ و ملک عزالدین پسر شجاع الدین (۷۵۰-۸۰۶ ه.ق.) و سید احمد پسر ملک عزالدین (۸۰۶-۸۱۵ ه.ق.) از اتابکان لر کوچک و سلطان شیخ اویس پسر شیخ حسین (۷۷۶-۷۵۷ ه.ق.) و سلطان حسین پسر شیخ اویس (۷۷۶ – ۷۸۴ ه.ق.) از آل جلایر و خواجه نجم الدین علی موید (۷۶۶-۷۸۸ ه.ق.) از سربداران و لقمان شاه پسر طغاتیمور (۷۶۱- ۷۹۰ ه.ق.) و پیرک شاه پسر لقمان شاه (۷۹۰ – ۸۱۰ ه.ق.) از امرای طغاتیموری. مهم‌ترین حوادثی که در دوران سلطنت امیر تیمور و معاصران او در کشورهای دیگر جهان آن روز به وقوع پیوست، چنین است:
البته باید توجه داشت که بعد از درگذشت ابو سعید (۷۳۶ ه.ق.) ایلخان مغولی، دوره فترتی در تاریخ ایران به وجود آمد و سلسله‌های کوچکی در گوشه و کنار ایران تأسیس شد. به همین جهت یک سلسله حوادث که قبل از سلطنت امیر تیمور در دنیا رخ داده است، یعنی از سال ۷۵۶ هجری (۱۳۵۵ م.) به بعد نیز جزو حوادث دوران سلطنت امیر تیمور ذکر شده است. (مدت ۱۶ سال از ۷۵۵- ۷۷۱ ه.ق.)
آسیا
چین: در دوران سلطنت امیر تیمور، در چین سلسله مینک سلطنت می‌کرد. (۱۳۶۸ – ۱۶۴۴ م.). مؤسس سلسله چویوان چانگ نام داشت. (۱۳۶۸ – ۱۳۹۸ م.). وی ابتدا از راهبان بودائی بود و مغول‌ها را از چین بیرون کرد. در عهد این سلسله، چین در منتهای وسعت خود از برمه تا کره امتداد داشت. هر چند پادشاهان مینگ با تجارت خارجی مخالف بودند، در دوران سلطنت این سلسله اروپاییان پایگاه‌هایی در ماکائو و کانتون دایر کردند. در دوره سلطنت سلسله مذکور ادبیات رونق یافت. دهلی: پادشاه دهلی از سلسله تغلقیه در این زمان فیروز تغلق (فیروز شاه سوم) است (۱۳۵۱ – ۱۳۸۸ م.) که در دوران زمامداری خود سند را باز گرفت و نتوانست بنگاله را بازستاند و متعرض دکن که به کشوری مستقل و مقتدر تبدیل‌شده بود، نگردید. وی مدت زیادی از دوران سلطنت خود را صرف بناهای عام‌المنفعه از جمله شهرها و کاروانسراها و مساجد و مدارس کرد. به همین علت در میان مردم، محبوبیت یافت، لیکن در اواخر دوران سلطنت وی مملکت دچار اغتشاش و نابسامانی گردید. بعد از وی نوه‌اش غیاث‌الدین تغلق دوم به سلطنت رسید (۷۹۰ ه.ق.) (۱۳۸۸ م.) که در همان سال کشته شد. جانشین او پسر عمویش ابوبکر شاه شد که وی نیز در سال ۷۹۲ هجری (۱۳۸۹ م.) از سلطنت عزل شد و عمویش محمدشاه سوم جانشین او گردید. (۷۹۲ ه.ق.) (۱۳۸۹ م.) در سال ۷۹۵ هجری (۱۳۹۲ م.) پسرش همایون تحت عنوان اسکندر شاه جانشین او شد. مدت سلطنت وی بیش از دو ماه نبود که بعد از مرگ او بزرگان مملکت برادرش محمود شاه ثانی را در سال ۷۹۵ هجری (۱۳۹۲ م.) به سلطنت برداشتند. وی به تمام معنی تحت نفوذ و اراده پسر عموی خود اقبال خان ابن ظفر بود. به همین جهت دسته دیگری از بزرگان مملکت در سال ۷۹۷ هجری (۱۳۹۴ م.) نصرت شاه پسر عموی دیگر محمود را در فیروزآباد به سلطنت برداشتند و به این ترتیب دو دسته از بزرگان مملکت به نام دو پادشاه در دهلی و اطرافش حکومت می‌کردند. حمله تیمور به هندوستان از سال ۱۳۹۸ – ۱۳۹۹ م. شمال هندوستان را به قتلگاه مبدل ساخت و این حادثه بیش از پیش به تجزیه دولت اسلامی هندوستان کمک کرد. دو خاندان سادات و لودی پس از انقراض سلسله تغلقیه روی کارآمدند، ولی قلمرو این دو، شامل سرزمین‌هایی که سابقاً مسلمانان هند در تصرف داشتند، نبود. عثمانی: در سال ۱۳۹۱ م. سلسله ذوالقدریه در مرعش و البستان ظهور کرد. در نواحی جنوب شرقی آسیای صغیر قدرت ممالیک مصر در آن ایام عامل سیاسی مهمی به شمار می‌رفت، دای قره مان اوغلو و ذوالقدریه هر دو با ممالیکا مصر روابط دوستانه و غیر دوستانه بسیار داشتند. در سال ۱۳۸۹ م. سلطان مراد اول جانشین اورخان، ادرنه را پایتخت قرار داد و مقدونیه را گرفت و امپراتور بیزانس را خراج‌گزار ساخت که می‌توان گفت استعمار اروپا به دست مسلمانان آغاز شد.
پسر و جانشین سلطان مراد، بایزید اول است که صربستان را در سال ۱۳۹۶ م. فتح کرد، اما عاقبت در سال ۱۴۰۲ م. مغلوب و اسیر امیر تیمور شد. تیمور امرای ممالک آسیای صغیر را که به دست عثمانیها خلع شده بودند، به ممالکشان بازگردانید و متصرفات عثمانیها را در اروپا به عنوان تیول به سلیمان پسر بایزید سپرد. بدین گونه دولت عثمانی متلاشی شد و پسران بایزید مدت ۱۵ سال بر سر سلطنت با هم جنگیدند تا عاقبت سلطان محمد اول تاج‌وتخت را به دست آورد. (۱۴۰۳ – ۱۴۲۱ م.).
کره: در شبه جزیره کره سلسله‌ای حکومت می‌کرد (۱۳۹۲ – ۱۹۱۰ م.).
یمن: فرمانروای رسولیان یمن اسماعیل اول است که ملقب به الملک الاشرف بود. (۷۷۸ ه.ق.) (۱۳۷۶ م.) جانشین وی الملک الناصر صالح الدین احمد است (۸۰۳ ه.ق.)
افریقا
الجزایر: فرمانروای بنی زیان در الجزایر، ابوتاشفین عبدالرحمن دوم است. (۷۸۸ ه.ق.) (۱۳۸۶ م.) جانشین وی ابو زیان دوم است. (۷۹۶ ه.ق.) (۱۳۹۳ م.) این سلسله توسط امرای بنی مرینی مراکش منقرض شد. تذکر این نکته ضروری است که از قرن شانزدهم میلادی تا جنگ جهانی اول (۱۹۱۴ – ۱۹۱۸ م.) الجزایر و تونس و طرابلس کم‌وبیش اسماً تحت تبعیت سلاطین عثمانی بودند. تونس: فرمانروای سلسله بنی حفص در تونس، ابو العباس احمد دوم است. (۷۷۲ ه.ق.)
مراکش: فرمانروای بنی مرین مراکش، محمد الثالث السعید است (۷۷۴ ه.ق.) جانشین وی ابوالعباس احمد المستنصر است (۷۷۶ ه.ق.) (۱۳۴۷ م.) و بعد از وی زمام امور به دست موسی افتاد (۷۸۶ ه.ق.) (۱۳۸۴ م.). جانشین وی المستنصر است (۷۸۶ ه.ق.) (۱۳۸۴ م.) و بعد از وی زمام امور را محمد الرابع الواثق به دست گرفت. (۷۸۸ ه.ق.) (۱۳۸۶ م.) جانشین وی مجدد ابوالعباس احمد مستنصر شد (۷۸۹ ه.ق.) (۱۳۸۷ م.) و در سال ۷۹۶ هجری (۱۳۹۳ م.) ابوالفارس زمام امور را به دست گرفت. مصر: فرمانروای ممالیک بحری مصر در این زمان علاءالدین علی است (۷۷۸ ه.ق.) (۱۳۷۶ م.). جانشین وی صلاح‌الدین حاجی است. (۷۸۳ ه.ق.) (۱۳۸۱ م.) آخرین فرد این سلسله برای بار دوم حاجی است که ملقب به مظفر است. (۷۹۱ – ۷۹۲ ه.ق.) (۱۳۸۹ – ۱۳۹۰ م.) انقراض این سلسله توسط ممالیک برجی صورت گرفت. اولین فرمانروای مصر از سلسله ممالیک برجی، سیف‌الدین ملقب به الملک الظاهر است (۷۸۴ ه.ق.) (۱۳۸۲ م.) که معاصر امیر تیمور گورکانی است. تیمور با وی از در دوستی درآمد. جانشین وی ناصرالدین فرج است (۸۰۱ ه.ق.) (۱۳۹۸ م.).
اروپا
آراگون: شاه آراگون در این زمان پدوری چهارم است. (۱۳۳۶ – ۱۳۸۷ م.) پسرش خوان اول جانشین او شد. (۱۳۸۷ – ۱۳۹۵ م.) وی از دو ستاران علم و ادب بود و از دانشمندان حمایت می‌کرد. آلبانی: مقارن سلطنت امیر تیمور در سرزمین آلبانی، اسکندر بیک قهرمان ملی آلبانی میزیست (۱۴۰۴ – ۱۴۶۸ م.) که فردی از اهالی صربستان بود. اسکندر بیک به اتفاق سه برادر بزرگ‌تر از خودش به عنوان گروگان نزد سلطان مراد سوم بودند. آلمان: شاه آلمان در این زمان شارل چهارم است (۱۳۴۶ – ۱۳۷۸ م.). جانشین شارل چهارم ون چسلاس و سیگسموند بودند که یکی دائم‌الخمر و دیگری مبتلا به بیماری سادیسم بود. در سال ۱۳۹۵ م. مجارستان در معرض تهدید ترکان عثمانی قرار گرفت. پادشاه وقت مجارستان سیگیسموند از پادشاهان و ملتهای اروپای غربی تقاضای کمک کرد. در سال ۱۳۹۶ م. سپاه عظیمی از مسیحیان به حرکت درآمد، لیکن از عثمانیها به‌سختی شکست خورد. اسپانیا: شاه اسپانیا تراستامارا بود. (۱۳۶۹ – ۱۳۷۹ م.) وی پسر نامشروع آلفونسوی یازدهم است. اسکاتلند: پادشاه اسکاتلند در این زمان رابرت دوم است (۱۳۷۱ – ۱۳۹۰ م.) که وی مؤسس سلسله استوارت است. سرانجام بر اسکاتلند و انگلستان فرمانروایی یافت. در دوران سلطنت او اسکاتلندی‌ها به اتفاق فرانسوی‌ها در مقابل حملات پی‌درپی انگلستان مقاومت کردند و حملات آنها را دفع نمودند. بعد از وی پسرش رابرت سوم به سلطنت نشست. (۱۳۹۰ – ۱۴۰۶ م.) انگلستان: بعد از درگذشت ادوارد سوم، ریچارد دوم پسر ادوارد امیر سپاه جانشین پدربزرگ خود ادوارد سوم شد و پادشاه انگلستان گردید. (۱۳۷۷ – ۱۳۹۹ م.) در ابتدا حکومت در دست شورای نیابت سلطنت بود. در سال ۱۳۸۸ م. شخصاً زمام امور را به دست گرفت. در سال ۱۳۹۹ م. پسر عمویش هنری از تبعید بازگشت و شورشی به راه انداخت. پارلمان ریچارد را از سلطنت خلع کرد و هنری را به عنوان هنری چهارم به سلطنت برداشت. (۱۳۶۷ – ۱۴۱۳ م.) بدین ترتیب سلسله بلانتاژ نه منقرض شد و سلطنت به دست خاندان لنکستر افتاد. در زمان همین خاندان بود که جنگ بین فرانسه و انگلستان از سر گرفته شد. به‌هرحال ریچارد زندانی شد و در زندان به طرز اسرارآمیزی درگذشت. یکی از مشخصات نیمه دوم قرن چهاردهم میلادی در تاریخ انگلستان روحیه انتقادی بود که در مردم پیداشده بود و علناً مخالفت خود را با اوضاع بیان می‌داشتند. نقطه اوج این مخالفتها شورش دهقانی بود که در سال ۱۳۸۱ م. روی داد. گروه‌های خشمگین دهقانان، تحصیل‌داران مالیات را از دهات بیرون راندند و عده زیادی از روسای ادارات را سر بریدند، لیکن هنری شورشیان را سرکوب کرد و تعداد زیادی از افراد شورشی اعدام شدند. بلغارستان: در دوران سلطنت سلطان بایزید اول، (۱۳۵۴ – ۱۴۰۳ م.) عثمانیها در سال ۱۳۹۳ م. بلغارستان را ضمیمه قلمرو خود کردند و مسیحیان را تحت‌فشار قراردادند.
بوهم: شاه بوهم و نسلاوس بود. (۱۳۷۸ – ۱۴۱۹ م.).
پرتغال: شاه پرتغال در این زمان فردیناند اول است. (۱۳۶۷ – ۱۳۸۳ م.) وی پسر و جانشین پدر وی اول است. به علت جاه‌طلبی زیادی که داشت و با توجه به برنامه‌ریزی زندگی خصوصیش کشور را در سراشیبی سقوط انداخت. در نتیجه هوسرانی‌ها و بی‌بند و باریها سرانجام در انقلابی که روی داد، وی از سلطنت برکنار شد و سلطنت پرتغال نصیب ژان اول شد. (۱۳۸۵ – ۱۴۳۳ م.) وی مؤسس سلسله آویش است. پسر ژان معروف به هانری، دریانوردی امپراتوری پرتغال را بنیان نهاد. دانمارک: پادشاه دانمارک در این زمان والدمار چهارم است. (۱۳۴۰ – ۱۳۷۵ م.) در سال ۱۳۹۷ م. مارگریت دختر والدمار چهارم اتحادیه کالمار را بین دانمارک، سوئد و نروژ برقرار ساخت. روسیه: در سال ۱۳۸۰ م. دیمتری از اعقاب الکساندر نوسکی در جنگی خورنین در کنار رودخانه ذن، خان را به‌سختی شکست داد. نتیجه مهم این پیکار بنیاد گرفتن امپراتوری روسیه در جهان است. در اواخر قرن چهاردهم میلادی تیمور بر قبیله طلائی، ضربتی چنان سهمگین وارد کرد که تاتارها از آن پس قد راست نکردند. بدین ترتیب شاهزادگان مسکو خود را از زیر یوغ خان تاتار بدر کشیده، مصمم شدند که سرزمین و نفوذ خود را توسعه دهند. روم شرقی: در سال ۱۳۸۱ م. قسمتی از سرزمین‌های قلمرو امپراتور روم شرقی به تصرف ترکان عثمانی درآمد و یوحنا دست‌نشانده آنها شد. پسر و جانشین یوحنای پنجم، مانوئل دوم است. (۱۳۹۱ – ۱۴۲۵ م.) در دوران حیات پدرش به اسارت ترکها افتاد و در دوره زمامداری او ترکها امپراتوری بیزانس را محدود به قسطنطنیه و توابع آن کردند. در سال ۱۳۹۹ م. برادرزاده‌اش یوحنای هفتم با او در امپراتوری شرکت جست. (۱۳۹۹ – ۱۴۲۵ م.) در همان سال قسطنطنیه تحت محاصره بایزید اول سلطان عثمانی قرار گرفت که مانوئل با رشادت تمام از شهر دفاع کرد. در همین گیر و دار بایزید اول از امیر تیمور شکست خورد و در نتیجه قسطنطنیه از سقوط حتمی نجات یافت. سولد: در سال ۱۳۹۷ م. مارگریت از طریق اتحادیه کالمار، سوئد، نروژ و دانمارک را تحت سلطنت واحدی درآورد. لیکن جانشینان مارگریت نتوانستند که این وضع را حفظ کنند.
صربستان: در سال ۱۳۸۹ م. سلطان مراد اول پادشاه عثمانی، صرب‌ها و متحدان آنها را مغلوب کرد و از همان سال صربستان خراج‌گزار دولت عثمانی شد. فرانسه: شاه فرانسه در این زمان شارل پنجم، پسر ژان دوم است. (۱۳۶۴ – ۱۳۸۰ م.) وی در دوران سلطنت خود به کمک یکی از سردارانش بنام گسکلن، انگلیسی ها را از فرانسه بیرون کرد. شارل از صاحبان فضل و هنر حمایت می‌کرد. اساس کتابخانه ملی پاریس در این زمان ریخته شد. وی علاقه زیادی به زندگی بسیار تجملی داشت و همین امر، بار سنگینی بر دوش مردم گذاشت. بعد از وی پسرش شارل ششم به سلطنت نشست. (۱۳۸۰-۱۴۲۲ م.) قبل از اینکه به سن رشد و قانونی برسد، تحت سرپرستی بعضی از نزدیکانش بود و آنها در حیف‌ومیل خزانه افراط کردند و همین مسئله شورشهایی را در پی داشت. به همین جهت شارل در سال ۱۳۸۸ م. دست آنها را کوتاه کرد و برادر خود لوئی دورلئان را مشاور خود قرار داد. از سال ۱۳۹۲ م. به بعد شارل تعادل روحی خود را از دست داد و دچار جنون ادواری شد. به همین جهت او را شارل دیوانه هم خوانده‌اند. با استفاده از همین موقعیت، امرا و شاهزادگان قدرت از دست رفته خود را بازیافتند. لهستان پادشاه لهستان در این زمان کازیمیر سوم است. (۱۳۳۳ – ۱۳۷۰ م.) وی آخرین پادشاه لهستان از سلسله پیاست، است. بعدازاین سلسله در لهستان سلسله یاگیلو، تأسیس شد که مؤسس آن لادیسلاوس دوم است (۱۳۸۶ – ۱۴۳۴ م.). از سال ۱۳۷۷ م. وی مهین دوک لیتوانی بود که با لهستان بر ضد شهسواران توتونی متحد شد و به سلطنت لهستان رسید. مجارستان: پادشاه مجارستان در این زمان لوئی اول است. (۱۳۴۴ – ۱۳۸۲ م.) در سال ۱۳۷۷ م. با پیروزی تمام بر علیه دولت عثمانی جنگید. در دوران سلطنت وی مجارستان به اوج قدرت و اقتدار خود رسید. بعد از مرگ لوئی اول چند تن از بیگانگان در مجارستان زمام امور را در دست گرفتند، از جمله سیگیسموند از ۱۳۸۷ – ۱۴۳۷ م؛ و شارل دوم از ۱۳۸۵ – ۱۳۸۶ م. وی در لیست شاهان ناپل شارل سوم محسوب شده است.